Jak uniknąć stygmatyzacji dziecka?

STYGMATYZACJA— etykietowanie dziecka określeniami typu: „ty leniu”, „ty gapo”; jest sprowadzaniem przedszkolaka do tych określonych cech.

Konsekwencje stygmatyzacji:

• Niskie poczucie własnej wartości;
• Postrzeganie siebie przez pryzmat ocen nauczyciela, rodzica,
• Zaburzone relacje w grupie.

Ważne są świadomość konsekwencji, jakie niesie za sobą stygmatyzowanie dziecka i umiejętność zastępowania określeń etykietujących innymi określeniami. Przykładowo: „Jesteś leniem”, zastąpić „Widzę, że nie wykonałeś zadania, o które cię prosiłam, proszę zrób je teraz”.

Należy zawsze krytykować zachowanie, a nie dziecko. Przykładowo: „Ty gapo, ciągle się przewracasz”, powiedzieć „Widzę, że szybko biegałeś i się przewróciłeś, proszę, bądź ostrożniejszy”.

Stygmatyzacji można zapobiegać poprzez:

• świadomość tego, czym jest i jakie ma konsekwencje;
• świadome używanie swojego autorytetu;
• obserwację dziecka i w razie potrzeby udzielenie mu wsparcia.

Poczucie własnej wartości jest wiarą we własne możliwości, jest to pewność, że zasługuje się na szczęście, jest fundamentem prawidłowego funkcjonowania jednostki.

Poczucie wartości buduje się poprzez:

• Wspieranie starań dziecka;
• Konstruktywną krytykę, czyli krytykowanie zachowania, a nie dziecko (zachowałeś się brzydko, a nie— jesteś niegrzeczny);
• Niestygmatyzowanie określeniami typu ty leniu, ty gapo;
• Nieporównywanie go z innymi dziećmi.

Dziecko z prawidłowo ukształtowanym poczuciem swojej wartości:

• Jest radosne i pełne swoich możliwości;
• Czuje się ważne;
• Lepiej odnajduje się w grupie;
• Z satysfakcją podejmuje nowe wyzwania.

(Artykuł napisany na podstawie Doradcy Nauczyciela IX 2013)