MINI SŁOWNICZEK NEOLOGIZMÓW DZICIĘCYCH

Wprowadzenie

             Przebywając z dziećmi w wieku przedszkolnym w domu, czy w przedszkolu  spotykamy się z mową dziecka, która cały czas się rozwija. Ma to związek z myśleniem przyczynowo–skutkowym, poznawaniem otaczającego dzieci świata. Dzieci ucząc się kojarzą zdarzenia, fakty, spostrzegają przedstawiane sytuacje na  ilustracjach, analizują treści historyjek  obrazkowych itp. Nawiązują kontakt słowny z rówieśnikami i dorosłymi  – rodzicami, nauczycielami w różnych sytuacjach poprzez naukę, zabawę, spacery, dowolne  czynności i zabawy. Wypowiedzi dzieci są spontaniczne i  nie zawsze dziecko potrafi wyrazić i określić odpowiednimi słowami zdarzenie, czynność  lub sytuację. Dziecko nie znając jeszcze  wszystkich słów szuka nowych, które jego zdaniem są odpowiednie, adekwatne   i pasujące do  przedmiotu, zdarzenia lub sytuacji.

  W  ten  sposób  tworzone  są  i  powstają  tak  zwane  neologizmy  dziecięce. Dziecięce neologizmy to nowe słowa, sformułowania, tworzone na potrzeby zaistniałej sytuacji komunikacyjnej. Są dowodem na to, że dzieci próbują wykorzystywać język i jego zasady do wyrażania siebie, swoich myśli i zamiarów oraz do nazywania rzeczywistości. Ich brzmienie, znaczenie jest odmienne od tradycyjnego i  nie występuje  w języku polskim.

Neologizmy dziecięce są zlepkiem cząstek wyrazowych, powstających podczas swobodnych wypowiedzi dzieci, które nie mają świadomości, że są nowatorami słowotwórczymi. To forma radzenia sobie najmłodszych, z ograniczeniami w zakresie ubogiego zasobu słownictwa. Są również dowodem na przebiegający proces kształtowania się wyobraźni, kreatywności, intensywnego rozwoju intelektualnego oraz ogromnej potrzeby komunikowania się z otoczeniem. Pokazują dziecięcą logikę oraz zabawne i zaskakujące postrzeganie świata. Wiek przedszkolny jest okresem, w którym tworzonych jest najwięcej neologizmów. Są one naturalnym etapem rozwoju językowego. W późniejszym okresie zanikają, dlatego warto je notować, aby dłużej zostały w naszej pamięci.

Należy jednak pamiętać, że pojawiające się w dziecięcej mowie zdrobnienia, przekształcenia choć są charakterystyczne dla jego rozwoju, to nie powinny być przez rodziców, jak i inne osoby mające kontakt z dzieckiem podtrzymywane i utrwalane. Wspierajmy rozwój dziecka z szacunkiem podchodząc do jego eksperymentów. Zapisujmy na bieżąco zasłyszane słowa, aby po latach wspominać zabawną twórczość językową, ale również pomagajmy maluszkowi poszerzać sferę językową. Bądźmy dla Niego przykładem i wzorem stosowania poprawnej polszczyzny, nie utrwalajmy i nie powtarzajmy nieprawidłowości językowych. Bez tego wzorca i bez informacji zwrotnej ze strony najbliższych nie uświadomi sobie dziecko, że coś musi poprawić. Wykorzystujmy nadarzające się sytuacje do rozmów, do częstego czytania literatury dziecięcej, będącej wzorem polszczyzny i bogatym zbiorem do wzbogacania słownictwa. Dbając o rozwój mowy najmłodszych budujemy Ich kapitał na całe życie.

W pracy zawodowej przebywając wśród dzieci zdarzyło się nam niejednokrotnie  neologizmy, które zostały przez Nas zapisane. W ten sposób powstał  Mini  słowniczek  neologizmów  dziecięcych. Niech będzie on inspiracją do tworzenia własnych, domowych słowniczków, które po latach będą z radością i sentymentem przeglądane, a jednocześnie uzmysłowią Nam, jak kreatywne są dzieci w wieku przedszkolnym, jak wzbogaca się ich zasób słownictwa wraz   z rozwojem.

Życzymy  miłej  lektury !

                                                                                                      Autorki:  Iwona  Dolata
Anna  Roszak

Wyrazy   [ słowa ]    i  czynności   –   neologizmy:

alfabet  – literowiec
biedronka  – bierdonka
biszkopty – giszkopty
bulgog  pies  – bulgot
chleb – jeb
cukiernia – ciastkarnia
czesanie włosów  – czotkowanie
dyrektor – drektor
fryzjer  – syzjer
grzmot  – grzom
hipopotam  – hihohotan
huśtanie myszki  – mi huja
keczup  – kepucz
kołdra  – kordła
konik  polny  – pasiowy  konik
księgarnia – książkarnia
kucharka – huhajka
listonosz  – torbnik
lizak – lulek
ludzie  – człowieki
łabędź  – łabędź
łyżwy  – ślizgawki , lodowniki
majonez  – majezon , manojez
malować  farbami  – farbić/
maszynista  – ciuchciowy
miś – milucha

mlekownik – krowa
mgła  – młga
chłopcy  nie  jedzą  – chłopcy  nie  ją
przyszliśmy  – przybądliśmy
piesek  – hauhauek , hałczuś
polubić  kogoś  – zalubić
pojemnik  na  kredki  – kredownik

prasowanie – żelazowanie
rowerek  – lolelek

ryba – lyba
sarenka  – syrenka

sprzedawca  – kupowaczka
strażak  – gasiciel
szczekanie psa – haukanie
szczotka  – czotka
sypialnia – spalnia
temperówka  – ostrzytko , ołównik
zapiąć  kurtkę , płaszczyk  – zapnić
zawiązać  buty  – zawiązić , zasznurowić